Trong môi trường kinh doanh hiện đại, thương hiệu và logo không chỉ là biểu tượng nhận diện mà còn là nền tảng để doanh nghiệp xây dựng uy tín, chiếm lĩnh thị trường. Tuy nhiên, không ít cá nhân, hộ kinh doanh hoặc doanh nghiệp nhỏ chọn cách tự mình thực hiện thủ tục đăng ký nhãn hiệu vì nghĩ rằng quy trình đơn giản, không đáng để đầu tư chi phí cho đơn vị tư vấn chuyên nghiệp. Chính từ sự chủ quan này, nhiều trường hợp đã gặp phải rắc rối pháp lý, khiến thời gian và công sức đầu tư trở nên vô ích. Bài viết dưới đây phân tích những sai lầm phổ biến nhất khi tự đăng ký bảo hộ thương hiệu/logo dưới góc độ pháp luật và thực tiễn tại Việt Nam.
1. Bỏ qua bước tra cứu nhãn hiệu trước khi nộp đơn
Một trong những lỗi nền tảng nhưng lại bị xem nhẹ nhất chính là không tiến hành tra cứu tính khả dụng của logo hoặc thương hiệu trước khi nộp đơn đăng ký. Hệ quả thường thấy là nhãn hiệu bị đánh giá là tương tự hoặc trùng lặp với nhãn hiệu đã được bảo hộ trước đó.
Theo khoản 2, Điều 74 Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, một nhãn hiệu sẽ không được bảo hộ nếu “trùng hoặc tương tự đến mức gây nhầm lẫn” với nhãn hiệu của người khác đã nộp đơn hoặc đã được cấp Giấy chứng nhận. Việc không tra cứu làm tăng nguy cơ đơn bị từ chối, kéo theo hệ lụy là doanh nghiệp phải đổi tên thương hiệu hoặc thiết kế lại toàn bộ hệ thống nhận diện.
Tra cứu không chỉ là khâu nên làm, mà trong môi trường cạnh tranh gay gắt, đây là một bước mang tính phòng ngừa rủi ro cần thiết.
2. Logo thiết kế không đủ điều kiện bảo hộ pháp lý
Một sai lầm khá phổ biến là nghĩ rằng cứ có logo thì sẽ được bảo hộ. Trên thực tế, không phải thiết kế nào cũng đáp ứng yêu cầu pháp lý để được công nhận là nhãn hiệu. Nhiều logo được tạo từ hình vẽ quá đơn giản, mang tính mô tả hoặc chỉ chứa các từ ngữ thông thường mà không có yếu tố nhận diện riêng biệt.
Điều 73 và Điều 74 của Luật Sở hữu trí tuệ quy định rõ: nhãn hiệu phải có khả năng phân biệt và không thuộc nhóm “dấu hiệu mô tả trực tiếp sản phẩm, dịch vụ”. Ví dụ, nếu bạn đặt tên thương hiệu bán giày là “Shoes” đi kèm một hình ảnh chiếc giày đơn giản, khả năng rất cao là sẽ bị từ chối bảo hộ vì thiếu tính độc đáo và phân biệt.
Vì vậy, việc đầu tư vào một thiết kế logo chuyên nghiệp, có sáng tạo riêng và thể hiện rõ cá tính thương hiệu là bước không thể bỏ qua nếu muốn bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ lâu dài.
Kết luận
Tự mình đăng ký bảo hộ thương hiệu hoặc logo không phải là điều không thể, nhưng ẩn chứa nhiều rủi ro pháp lý nếu thiếu kiến thức chuyên môn. Các sai lầm như không tra cứu, thiết kế sơ sài, sai sót thủ tục hay chọn sai nhóm ngành có thể khiến đơn bị từ chối hoặc làm mất đi quyền bảo hộ đáng lẽ phải có.
Thương hiệu là tài sản có giá trị chiến lược, vì vậy việc đăng ký bảo hộ nên được đầu tư nghiêm túc ngay từ đầu. Nếu không đủ chắc chắn về quy trình, cá nhân và doanh nghiệp nên tham khảo ý kiến của chuyên gia hoặc đơn vị tư vấn sở hữu trí tuệ để bảo đảm quyền lợi lâu dài và tránh những thiệt hại không đáng có.
