Việt Nam là điểm đến đầu tư hấp dẫn tại khu vực Đông Nam Á nhờ môi trường chính trị ổn định, chi phí nhân công cạnh tranh và vị trí địa lý thuận lợi. Tuy nhiên, yếu tố pháp lý – gồm hệ thống luật đầu tư, ưu đãi pháp lý, và cơ chế bảo hộ quyền lợi nhà đầu tư – mới là yếu tố then chốt giúp Việt Nam duy trì và mở rộng làn sóng FDI.
Bài viết sau đây phân tích cách Việt Nam đang thu hút vốn đầu tư nước ngoài dưới góc nhìn pháp lý, đồng thời đánh giá thực tiễn và các thách thức cần tiếp tục cải thiện.
1. Khung Pháp Lý Đầu Tư Ngày Càng Hoàn Thiện
Việt Nam đã xây dựng và không ngừng cập nhật một hệ thống pháp luật đầu tư minh bạch, rõ ràng, phù hợp với thông lệ quốc tế:
a. Luật Đầu Tư 2020 (sửa đổi)
- Là cơ sở pháp lý chính điều chỉnh hoạt động đầu tư của tổ chức, cá nhân nước ngoài.
- Xác định rõ danh mục ngành nghề cấm và hạn chế đầu tư, tạo tính minh bạch cao.
- Áp dụng cơ chế đăng ký trực tuyến và đơn giản hóa thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.
b. Luật Doanh Nghiệp 2020
- Cho phép nhà đầu tư nước ngoài được thành lập doanh nghiệp 100% vốn FDI.
- Tối giản thủ tục nội bộ và cải thiện môi trường quản trị doanh nghiệp.
c. Các luật chuyên ngành liên quan
- Luật Đất đai 2013 (chuẩn bị sửa đổi): Điều chỉnh quyền sử dụng đất và thuê đất của doanh nghiệp FDI.
- Luật Bảo vệ môi trường 2020: Gắn kết yêu cầu pháp lý môi trường vào giai đoạn chuẩn bị đầu tư.
- Luật Quy hoạch, Luật Xây dựng: Quy định rõ các điều kiện, giấy phép xây dựng dự án có vốn FDI.
d. Hệ thống văn bản hướng dẫn
- Nghị định 31/2021/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Đầu tư, giúp nhà đầu tư hiểu rõ thủ tục và ưu đãi.
2. Ưu Đãi Đầu Tư Cạnh Tranh và Rõ Ràng
Việt Nam hiện đang áp dụng nhiều chính sách ưu đãi đầu tư minh bạch, tạo lợi thế lớn so với các nước trong khu vực:
a. Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN)
- Mức thuế TNDN ưu đãi 10% trong 15 năm (thay vì 20%) cho dự án ở địa bàn khó khăn hoặc lĩnh vực công nghệ cao.
- Miễn thuế TNDN trong 4 năm, giảm 50% trong 9 năm tiếp theo với một số dự án đặc biệt.
b. Miễn thuế nhập khẩu
- Đối với máy móc, thiết bị, vật tư để tạo tài sản cố định hoặc phục vụ sản xuất.
c. Ưu đãi tiền thuê đất
- Miễn hoặc giảm tiền thuê đất đến 15 năm hoặc suốt vòng đời dự án tùy địa bàn đầu tư.
d. Hỗ trợ từ chính quyền địa phương
- Một số tỉnh như Bắc Giang, Quảng Ninh, Bình Dương có cơ chế “một cửa”, chuyên viên hỗ trợ riêng cho từng dự án lớn.
7. Kết Luận
Việt Nam đang tạo ra một môi trường đầu tư ngày càng cạnh tranh nhờ khung pháp lý rõ ràng, nhiều ưu đãi hợp lý, và cam kết bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư nước ngoài. Mặc dù vẫn còn một số vướng mắc trong thực thi pháp luật, nhưng xu hướng cải cách và hội nhập sâu rộng đang giúp Việt Nam trở thành điểm đến hàng đầu trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
