Trong thời đại thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, việc mua bán hàng hóa qua mạng xã hội và các sàn thương mại điện tử đã trở nên phổ biến. Tuy nhiên, đi cùng với sự tiện lợi đó là sự gia tăng đáng lo ngại của hành vi buôn bán hàng giả, hàng nhái. Những mặt hàng này không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho người tiêu dùng mà còn làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín của doanh nghiệp chân chính và trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước.
Trước thực trạng trên, bài viết này sẽ phân tích các trách nhiệm pháp lý mà người bán hàng giả, hàng nhái trên mạng có thể phải chịu theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành.
Khái niệm và phân loại
Hàng giả, hàng nhái là gì?
Theo khoản 7 Điều 3 Nghị định số 98/2020/NĐ-CP, hàng giả được hiểu là hàng hóa bị làm giả về bản chất, chất lượng, công dụng, bao bì, nhãn hiệu, xuất xứ, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ hoặc không đảm bảo an toàn theo tiêu chuẩn công bố. Cụ thể, gồm các loại:
- Hàng giả về chất lượng, công dụng.
- Hàng giả nhãn mác, bao bì.
- Hàng giả xuất xứ, nguồn gốc.
- Hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Trong khi đó, hàng nhái thường là hàng mô phỏng kiểu dáng, bao bì, tên gọi của sản phẩm chính hãng nhằm đánh lừa người tiêu dùng, tuy không hoàn toàn giống hàng giả nhưng vẫn là hành vi vi phạm pháp luật nếu cố tình gây nhầm lẫn.
Hình thức bán hàng giả, nhái trên mạng
Các hình thức phổ biến hiện nay bao gồm:
- Bán qua mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok, Instagram.
- Bán qua sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki...
- Quảng cáo sai sự thật, sử dụng hình ảnh của thương hiệu nổi tiếng nhưng giao hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc.
Kết luận
Buôn bán hàng giả, hàng nhái trên môi trường mạng không chỉ là hành vi trái đạo đức kinh doanh mà còn là hành vi vi phạm nghiêm trọng pháp luật Việt Nam. Người bán có thể phải gánh chịu trách nhiệm hành chính, dân sự và hình sự tùy vào tính chất và mức độ vi phạm.
Vì vậy, để xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh và bền vững, mọi cá nhân, doanh nghiệp cần nâng cao ý thức pháp luật, trong khi người tiêu dùng cần tỉnh táo và chủ động đấu tranh với hàng giả, hàng nhái. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tăng cường thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm để răn đe, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và sự phát triển minh bạch của thị trường số.
