Tình trạng sử dụng xe không chính chủ vẫn diễn ra khá phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt đối với xe máy và ô tô đã qua sử dụng. Nhiều người sau khi mua xe cũ không thực hiện thủ tục sang tên, hoặc sử dụng phương tiện của người thân, bạn bè trong thời gian dài mà không nắm rõ các quy định pháp luật liên quan. Điều này có thể dẫn đến các rắc rối pháp lý nếu xảy ra vi phạm giao thông hoặc tranh chấp sở hữu.

Để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người sử dụng và tăng cường quản lý phương tiện giao thông, Nhà nước đã ban hành các quy định cụ thể về xử lý xe không chính chủ. Bài viết sau sẽ làm rõ khái niệm, căn cứ pháp lý và các trường hợp bị xử phạt, từ đó giúp người dân hiểu và tuân thủ đúng quy định.

Xe không chính chủ là gì?

Xe không chính chủ là phương tiện giao thông không đứng tên người đang sử dụng trong giấy đăng ký xe. Thường gặp nhất là trường hợp mua xe cũ nhưng không làm thủ tục sang tên hoặc sử dụng xe của người thân trong thời gian dài.

Tuy nhiên, không phải trường hợp nào sử dụng xe không đứng tên trong đăng ký cũng bị xử phạt. Nếu chỉ mượn xe trong thời gian ngắn, sử dụng hợp pháp và không vi phạm giao thông thì người điều khiển sẽ không bị xử lý.

Quy định pháp luật hiện hành về xử lý xe không chính chủ

Căn cứ pháp lý chính

Các quy định hiện hành liên quan đến việc xử lý xe không chính chủ được quy định tại:

• Luật Giao thông đường bộ năm 2008, sửa đổi bổ sung.
• Nghị định 100/2019/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP, quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.
• Thông tư 58/2020/TT-BCA ngày 16/6/2020 của Bộ Công an quy định quy trình đăng ký xe.

Các trường hợp bị xử phạt

Căn cứ Điều 30 Nghị định 100/2019/NĐ-CP, mức xử phạt đối với hành vi không sang tên đổi chủ phương tiện được quy định như sau:

• Đối với ô tô: Khoản 7, Điều 30 quy định: Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 4.000.000 đồng đối với cá nhân; từ 4.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng đối với tổ chức khi "không làm thủ tục đăng ký sang tên xe (bao gồm cả trường hợp xe đã được di chuyển, chuyển nhượng qua nhiều người) theo quy định".
• Đối với xe mô tô, xe gắn máy: Khoản 4, Điều 30 quy định: Phạt tiền từ 400.000 đồng đến 600.000 đồng đối với cá nhân; từ 800.000 đồng đến 1.200.000 đồng đối với tổ chức với hành vi tương tự.

Lưu ý rằng, chỉ khi người sử dụng xe không chính chủ vi phạm giao thông hoặc khi lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra theo chuyên đề thì mới bị xử phạt hành vi này.

Xem thêm:  Trách nhiệm pháp lý khi bán hàng giả, hàng nhái trên mạng

Trường hợp không bị xử phạt

Người điều khiển mượn xe của người thân, bạn bè trong thời gian ngắn, có thể chứng minh được mối quan hệ, hoặc không vi phạm giao thông sẽ không bị xử phạt về hành vi sử dụng xe không chính chủ.

Thủ tục sang tên xe đúng quy định

Để tránh bị xử phạt và đảm bảo quyền lợi, người mua xe cần thực hiện thủ tục sang tên theo đúng trình tự pháp luật. Căn cứ theo Thông tư 58/2020/TT-BCA, thủ tục gồm các bước sau:

1. Chuẩn bị hồ sơ

• Giấy khai đăng ký xe theo mẫu.
• Giấy tờ chuyển quyền sở hữu (hợp đồng mua bán, tặng cho…).Giấy đăng ký xe gốc.
• CMND/CCCD của người đi đăng ký.

2. Nộp hồ sơ

Hồ sơ được nộp tại cơ quan công an cấp huyện (đối với xe máy) hoặc công an cấp tỉnh (đối với ô tô), nơi người mua cư trú.

3. Nộp lệ phí và nhận giấy đăng ký mới

Sau khi hoàn tất các bước trên và nộp lệ phí, người sử dụng sẽ được cấp giấy đăng ký xe mới đứng tên mình.

Rủi ro khi sử dụng xe không chính chủ

Việc sử dụng xe không chính chủ có thể dẫn đến nhiều hệ lụy:

• Khó xác minh sở hữu khi bị mất xe, xe bị tranh chấp hoặc bị tai nạn.
• Không thể thực hiện các giao dịch liên quan như cầm cố, chuyển nhượng, thế chấp...
• Bị xử phạt hành chính khi vi phạm giao thông.
• Khó khăn khi đăng kiểm hoặc đổi biển số theo quy định mới (như biển số định danh theo Thông tư 24/2023/TT-BCA).

Xem thêm:  Bảo hộ thương hiệu và nhãn hiệu: Những điều doanh nghiệp cần biết

Kết luận

Việc sử dụng xe chính chủ không chỉ giúp người dân bảo vệ quyền lợi hợp pháp mà còn góp phần tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực giao thông. Để tránh những rủi ro không đáng có, người sử dụng xe nên:

• Thực hiện sang tên ngay sau khi mua bán, nhận tặng cho phương tiện.
• Chủ động kiểm tra và hoàn thiện hồ sơ đăng ký xe.
• Tuân thủ nghiêm túc quy định pháp luật khi lưu thông.

Hiểu đúng và làm đúng quy định về xe chính chủ sẽ là cách tốt nhất để bảo vệ bản thân, đồng thời góp phần xây dựng trật tự an toàn giao thông ngày càng văn minh, hiện đại.