Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay, thương hiệu không đơn thuần chỉ là một cái tên hay logo – nó đại diện cho danh tiếng, giá trị và sự tin tưởng của thị trường đối với một cá nhân hay tổ chức. Tuy nhiên, việc chọn lựa giữa phát triển thương hiệu cá nhân hay thương hiệu doanh nghiệp không chỉ là bài toán về hình ảnh mà còn là vấn đề pháp lý và chiến lược lâu dài. Vậy đâu là hướng đi phù hợp – xây dựng và bảo hộ thương hiệu gắn với tên tuổi cá nhân, hay đầu tư vào thương hiệu mang tính tổ chức?

Phân tích so sánh hai loại hình thương hiệu

1. Thương hiệu cá nhân – sức mạnh đến từ chính con người

Thương hiệu cá nhân thường được hiểu là hình ảnh, dấu ấn và tầm ảnh hưởng mà một cá nhân tạo dựng trong tâm trí công chúng. Đây là mô hình thường thấy ở các chuyên gia, người làm nghề tự do, nghệ sĩ hoặc nhà sáng lập startup.

• Ưu điểm nổi bật:
  • Tận dụng được sự tin tưởng và cá tính riêng biệt của chủ thể để thu hút khách hàng.
  • Giao tiếp với thị trường một cách linh hoạt và trực tiếp, thường hiệu quả cao trong lĩnh vực sáng tạo hoặc dịch vụ cá nhân hóa.
• Hạn chế cần lưu ý:
  • Khả năng mở rộng hoặc chuyển giao thương hiệu rất hạn chế, phụ thuộc tuyệt đối vào cá nhân.
  • Rủi ro lớn nếu hình ảnh cá nhân bị ảnh hưởng bởi scandal hoặc mất uy tín.

2. Thương hiệu doanh nghiệp – giá trị dài hạn và dễ mở rộng

Khác với thương hiệu cá nhân, thương hiệu doanh nghiệp là tài sản đại diện cho một tổ chức, bao gồm tên gọi, biểu tượng, khẩu hiệu và toàn bộ giá trị mà doanh nghiệp mang đến cho khách hàng.

• Ưu điểm:
  • Tính bền vững cao, dễ dàng kế thừa hoặc chuyển nhượng.
  • Được pháp luật bảo hộ chặt chẽ, có thể bảo vệ quyền lợi trong các tranh chấp thương hiệu.
• Một số hạn chế:
  • Cần thời gian và nguồn lực để xây dựng hình ảnh, đặc biệt đối với doanh nghiệp mới thành lập.
  • Thiếu yếu tố “gần gũi” so với thương hiệu gắn với cá nhân.

Xem thêm:  Thương hiệu chưa đăng ký – rủi ro pháp lý và mất mát kinh doanh

Cơ sở pháp lý cho việc bảo hộ thương hiệu tại Việt Nam

Theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi, bổ sung năm 2009 và 2019, thương hiệu (ở góc độ pháp lý là “nhãn hiệu”) có thể được đăng ký bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện tại Điều 72: có khả năng phân biệt và không trùng lặp hoặc gây nhầm lẫn với nhãn hiệu đã được bảo hộ trước đó.

• Đối tượng có quyền đăng ký: Cá nhân hoặc tổ chức đều có quyền đăng ký nhãn hiệu (Điều 87). Tuy nhiên, trong thực tế, thương hiệu cá nhân nếu không đăng ký dưới dạng nhãn hiệu thì rất khó bảo vệ về mặt pháp lý khi xảy ra tranh chấp.
• Thời hạn bảo hộ: Nhãn hiệu được bảo hộ 10 năm kể từ ngày nộp đơn, và có thể gia hạn nhiều lần (Điều 93).

Do đó, thương hiệu cá nhân chỉ thực sự được bảo hộ khi cá nhân đó đăng ký nhãn hiệu hoặc thành lập pháp nhân (công ty) đứng tên sở hữu thương hiệu.

Tiêu chí để lựa chọn thương hiệu cá nhân hay thương hiệu doanh nghiệp

Quyết định nên chọn loại hình nào phụ thuộc vào những yếu tố dưới đây:

• Tầm nhìn phát triển: Nếu bạn hướng tới xây dựng hệ thống kinh doanh có quy mô, mở rộng thị trường, nhượng quyền hoặc kêu gọi đầu tư, thương hiệu doanh nghiệp là lựa chọn phù hợp. Ngược lại, nếu bạn kinh doanh theo hình thức cá nhân, dựa vào chuyên môn hoặc danh tiếng riêng thì thương hiệu cá nhân là một tài sản quý.
• Định hướng pháp lý: Thương hiệu doanh nghiệp có thể được pháp luật bảo vệ toàn diện hơn. Trong khi đó, thương hiệu cá nhân nếu không có sự đăng ký nhãn hiệu rõ ràng thì thường thiếu cơ sở để xử lý vi phạm.
• Khả năng nhân bản và chuyển nhượng: Doanh nghiệp có thể đào tạo đội ngũ kế thừa thương hiệu, hoặc chuyển nhượng thương hiệu khi cần thiết – điều mà thương hiệu cá nhân gần như không làm được.

Có thể kết hợp cả hai không?

Trên thực tế, nhiều người đã áp dụng chiến lược xây dựng song song cả thương hiệu cá nhân và doanh nghiệp. Ví dụ, một chuyên gia có thể sử dụng tên tuổi cá nhân để quảng bá, nhưng đồng thời thành lập công ty sở hữu thương hiệu sản phẩm hoặc dịch vụ riêng.

Cách làm này giúp tận dụng được ưu thế truyền thông của cá nhân, đồng thời bảo vệ tài sản thương hiệu một cách bài bản dưới khung pháp lý dành cho doanh nghiệp.

Xem thêm:   Chi phí và thời gian đăng ký bảo hộ logo, thương hiệu mới nhất

Kết luận

Thương hiệu – dù mang tính cá nhân hay tổ chức – đều là tài sản cần được đầu tư nghiêm túc và có chiến lược bảo vệ rõ ràng. Trong bối cảnh thị trường ngày càng cạnh tranh, việc lựa chọn đúng định hướng thương hiệu không chỉ giúp bạn vững vàng hơn trong kinh doanh, mà còn tránh được những rủi ro pháp lý không đáng có. Nếu bạn muốn mở rộng quy mô và phát triển bền vững, thương hiệu doanh nghiệp là lựa chọn ưu tiên. Tuy nhiên, nếu bạn đang khởi đầu với lợi thế cá nhân, hãy bắt đầu từ thương hiệu cá nhân – nhưng đừng quên sớm đăng ký bảo hộ để tránh mất quyền kiểm soát.