- Khiếu nại hành chính là gì?
Khiếu nại là một trong các quyền cơ bản của công dân được quy đinh trong Hiến pháp. Khiếu nại hành chính thực chất là sự phản ứng của công dân, tổ chức trước hành vi công vụ trái pháp luật gây thiệt hại hoặc bị họ cho rằng gây thiệt hại đến quyền, lợi ích hợp pháp của họ.
Khiếu nại hành chính phát sinh khi cá nhân/ tổ chức không đồng ý với Quyết định/ hành vi của Cơ quan hành chính nhà nước và có yêu cầu khiếu nại chính cơ quan ban hành Quyết định hoặc thực hiện hành vi hành chính đó phải giải quyết xem xét lại tính hợp pháp của Quyết định hành chính hay hành vi hành chính của Cơ quan Nhà nước và được Tòa thụ lý theo quy định của pháp luật.
Người khiếu nại là cơ quan, tổ chức, cá nhân không đồng ý đối với quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ án cạnh tranh; danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, danh sách cử tri trưng cầu ý dân mà quyền và lợi ích của mình bị xâm hại bởi chính quyết định/ hành vi đó.
Người bị khiếu nại là cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ án cạnh tranh, danh sách cử tri bị khởi kiện.
- Lợi ích của việc thực hiện khiếu nại hành chính thay vì khởi kiện ra Tòa án
- Đỡ tốn nhiều thời gian (do thủ tục, trình tự giải quyết vụ án hành chính tại Tòa án khá lâu, thường kéo dài từ 1 đến 2 năm). Việc khiếu nại có thể chỉ tốn 30 đến 60 ngày.
- Đỡ tốn chi phí (bao gồm cả lệ phí nhà nước và chi phí đi lại)
- Khi đó, cơ quan hành chính, những người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính kiểm tra được tính hợp pháp, hợp lý về các quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình.
- Đối tượng của khiếu nại hành chính
Theo quy định của pháp luật về khiếu nại hành chính, cá nhân, tổ chức có quyền khiếu nại các đối tượng sau đây khi có căn cứ cho rằng các đối tượng đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình:
- Quyết định hành chính: là văn bản do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức được giao thực hiện quản lý hành chính nhà nước ban hành hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan, tổ chức đó ban hành quyết định vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính được áp dụng một lần đối với một hay một số đối tượng cụ thể.
- Hành vi hành chính: là hành vi của cơ quan hành chính nhà nước hoặc của người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc cơ quan, tổ chức được giao thực hiện quản lý hành chính nhà nước thực hiện hoặc không thực hiện nhiệm vụ, công vụ theo quy định của pháp luật.
- Quyết định kỷ luật: là văn bản thể hiện dưới hình thức quyết định của người đứng đầu cơ quan, tổ chức để áp dụng một trong các hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức thuộc quyền quản lý của mình theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức.
Lưu ý: Quyết định hành chính/ hành vi hành chính bị khiếu nại hoặc bị khởi kiện phải là quyết định/hành vi cá biệt ( quyết định áp dụng pháp luật), gây ảnh hương trực tiếp đến quyền và lợi ích của người bị xâm phạm
- Những quyết định hành chính, hành vi hành chính không phải là đối tượng khiếu nại gồm:
- Quyết định hành chính, hành vi hành chính trong nội bộ cơ quan nhà nước để chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, công vụ;
- Quyết định hành chính, hành vi hành chính trong chỉ đạo điều hành của cơ quan hành chính cấp trên với cơ quan hành chính cấp dưới;
- Quyết định hành chính có chứa đựng các quy phạm pháp luật do cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ban hành theo trình tự, thủ tục pháp luật về ban hành các văn bản quy phạm pháp luật;
- Quyết định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy định.
Căn cứ vào khoản 1 Điều 11 Luật Khiếu nại
- Thời hiệu khiếu nại
Thời hiệu khiếu nại trong vòng 90 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hành chính hay biết được quyết định hành chính hay hành vi hành chính.
Trong trường hợp người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo thời gian huy định vì ốm đau, thiên tai, địch họa, đi công tác hay học tập ở nơi xa hoặc vì những trở ngại khách quan khác thì thời gian có trở ngại đó sẽ không tính vào thời hiệu khiếu nại
- Hình thức khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính
- Việc khiếu nại có thể được thực hiện bằng đơn khiếu nại hay khiếu nại trực tiếp.
- Trong trường hợp khiếu nại bằng đơn thì trong đơn khiếu nại phải ghi rõ ngày, tháng, năm khiếu nại cùng tên, địa chỉ của người khiếu nại và tên, địa chỉ của cơ quan, tổ chức, cá nhân bị khiếu nại. Trong đơn phải ghi rõ nội dung, lý do khiếu nại, tài liệu liên quan đến nội dung khiếu nại và yêu cầu giải quyết của người đưa đơn khiếu nại. Đơn khiếu nại phải được người khiếu nại ký tên hoặc điểm chỉ trên tờ đơn.
- Trong trường hợp người khiếu nại đến để khiếu nại trực tiếp thì người tiếp nhận khiếu nại phải hướng dẫn người khiếu nại viết đơn khiếu nại hoặc là người tiếp nhận có thể ghi lại việc khiếu nại bằng văn bản và yêu cầu người khiếu nại ký hoặc điểm chỉ xác nhận vào văn bản trên.
- Trình tự yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án hành chính tại cấp Sơ thẩm
- Xác minh nội dung khiếu nại
- Tổ chức đối thoại
- Quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu
- Gửi quyết định về giải quyết khiếu nại lần đầu
Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày có quyết định giải quyết khiếu nại, người giải quyết khiếu nại lần đầu có trách nhiệm gửi quyết định để giải quyết khiếu nại cho người đưa ra khiếu nại, thủ trưởng cấp trên trực tiếp của người giải quyết khiếu nại hay người có thẩm quyền, người có quyền, nghĩa vụ liên quan, tổ chức, cơ quan, cá nhân đã chuyển khiếu nại đến và cơ quan thanh tra nhà nước cùng cấp.
Trong thời hạn 30 ngày, kể từ ngày hết thời hạn giải quyết khiếu nại mà khiếu nại lần đầu không được giải quyết hoặc kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu tiên mà người khiếu nại không đồng ý thì người khiếu nại có quyền khiếu nại đến người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần 02, đối với vùng sâu vùng xa đi lại khó khăn thì thời hạn có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày.
Việc khiếu nại để giành lại quyền và lợi ích hợp pháp của mình đối với Quyết định hành chính, hành vi hành chính do Cơ quan hành chính nhà nước ban hành là hết sức khó khăn. Bởi lẽ, cơ quan nhà nước là người ở vị thế cao hơn trong mối quan hệ này. Chính vì lẽ đó, cần phải có một Luật sư có nhiều kinh nghiệm và dám đương đầu với thử thách mới có thể thay mặt người mất quyền lợi yêu cầu giải quyết.
