Qua đợt dịch Covid-19 kéo dài trong những tháng qua, chúng ta đã thấy rằng có số lượng không ít người dân có các hành vi trái pháp luật, gây ảnh hưởng nghiêm trọng sức khỏe của người dân. Tuy nhiên, họ thật sự không biết được rằng hành vi của mình là trái pháp luật mà chỉ làm theo bản năng.
Ngày 30/3/2020, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã ban hành Công văn số 45/TANDTC-PC hướng dẫn về việc xét xử tội phạm liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19.
Tại Công văn này, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao đã hướng dẫn áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh, như sau:
- Trốn tránh cách ly hoặc không thực hiện việc khai báo y tế bị truy cứu trách nhiệm hình sự
- Người nghi ngờ mình mắc bệnh, người đã được thông báo về việc mình mắc bệnh hoặc người trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly mà thực hiện một trong các hành vi lây truyền dịch bệnh cho người khác với các hành vi được nêu sau đây thì thuộc trường hợp có “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người” quy định tại Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 (Sau đây gọi là BLHS) và bị truy cứu về tội làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm cho người:
- Bỏ trốn khỏi nơi cách ly;
- Không tuân theo quy định về cách ly;
- Từ chối, trốn tránh việc áp dụng các biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly;
- Không khai báo y tế hoặc có khai báo nhưng không đầy đủ hoặc khai gian dối.
- Người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định về việc cách ly, quyết định về việc phong tỏa, mà thực hiện một trong các hành vi sau đây gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên (có thể do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh), thì bị xử lý về Tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295 Bộ luật hình sự:
- Bỏ trốn khỏi khu vực cách ly, khu vực bị phong tỏa;
- Không tuân thủ quy định cách ly;
- Trốn tránh, từ chối việc áp dụng biện pháp cách ly;
- Không thực hiện việc khai báo y tế, hoặc có thực hiện nhưng không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.
- Người nào có hành vi dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực hoặc các thủ đoạn khác để gây cản trở người thi hành công vụ trong việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 thì bị xử lý về Tội chống người thi hành công vụ theo quy định tại Điều 330 BLHS.
- Người nào có trách nhiệm trong việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng không triển khai hoặc có triển khai nhưng không kịp thời hoặc không đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định mà gây ra hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý về Tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 360 BLHS.
- Cơ sở kinh doanh “cố tình” kinh doanh có thể bị xử lý hình sự
Chủ cơ sở kinh doanh của các quán bar, vũ trường, karaoke, dịch vụ mát-xa, cơ sở thẩm mỹ,… và các cơ sở tương tự có hành vi thực hiện việc kinh doanh sau khi có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng chống dịch bệnh Covid-19 nói riêng của các dịch bệnh khác nói chung của cơ quan có thẩm quyền, mà gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên (có thể do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh) thì bị xử lý về
Tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295 Bộ luật Hình sự.
- Thông tin sai sự thật về dịch bệnh bị xử lý hình sự
Người nào có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông các thông tin trái sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19 nói riêng hay dịch bệnh nói chung, gây dư luận xấu thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về
Tội đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông theo quy định tại Điều 288 Bộ luật Hình sự.
- Xử lý hình sự người lợi dụng dịch bệnh để mua/bán thuốc, vật tư y tế thu lợi bất chính
Người có hành vi đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra khỏi biên giới nước Việt Nam nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về
Tội buôn lậu theo quy định tại Điều 188 BLHS.
Người nào có hành vi “lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo ra sự khan hiếm giả tạo trong thời kỳ dịch Covid-19 để mua thu mua các loại hàng hóa mà đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố rằng đây là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng được Nhà nước định giá,
nhằm bán lại cho người khác với giá cao hơn để thu lợi bất chính” thì bị xử lý về
Tội đầu cơ theo quy định tại Điều 196 BLHS.
Người nào có hành vi lợi dụng dịch bệnh Covid-19 đưa ra thông tin không đúng sự thật về các công dụng của dược phẩm, vật tư, thiết bị y tế nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì bị xử lý về
Tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản theo quy định tại Điều 174 BLHS.
Trên đây là các hành vi mà có thể dẫn tới việc bị truy cứu trách nhiệm hình sự dẫn đến phạt tù liên quan đến phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Bạn đọc cần tuân thủ theo các quy định này để đảm bảo an toàn cho mọi người cũng như không phải chịu trách nhiệm hình sự trước pháp luật.
