Trong thời đại kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, thương hiệu không chỉ là một cái tên hay biểu tượng mà còn là tài sản vô hình vô giá của mỗi cá nhân, doanh nghiệp. Đặc biệt đối với sản phẩm nông nghiệp và thủ công mỹ nghệ – những lĩnh vực gắn liền với bản sắc địa phương, truyền thống dân tộc – việc xây dựng và đăng ký bảo hộ thương hiệu càng trở nên cấp thiết để khẳng định vị thế và tránh tình trạng bị sao chép, làm nhái tràn lan.

Tuy nhiên, để đăng ký thành công thương hiệu cho các sản phẩm đặc thù này, người nộp đơn cần nắm rõ những lưu ý quan trọng cả về pháp lý lẫn thực tiễn.

Vì sao cần đăng ký thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp, thủ công?

Bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ

Theo Luật Sở hữu trí tuệ 2005, sửa đổi bổ sung năm 2022, thương hiệu (nhãn hiệu) khi được đăng ký sẽ được pháp luật bảo vệ độc quyền trong suốt thời gian hiệu lực. Điều này giúp chủ sở hữu ngăn chặn mọi hành vi sử dụng trái phép hoặc xâm phạm quyền sở hữu của mình.

Tạo niềm tin với khách hàng

Một thương hiệu được đăng ký hợp pháp là yếu tố quan trọng giúp người tiêu dùng nhận diện nguồn gốc sản phẩm, đặc biệt đối với nông sản và đồ thủ công có tính đặc thù, dễ bị làm giả như mật ong, gạo đặc sản, mắm, trà, sản phẩm tre, gỗ...

Hỗ trợ mở rộng thị trường, xuất khẩu

Trong các chương trình như OCOP (Mỗi xã một sản phẩm) hoặc xuất khẩu nông sản, chứng nhận nhãn hiệu đã đăng ký là điều kiện cần để tiếp cận các sàn thương mại điện tử, siêu thị lớn hoặc các thị trường quốc tế.

Những lưu ý quan trọng khi đăng ký thương hiệu

Lựa chọn tên thương hiệu phù hợp

Theo Điều 72, Luật Sở hữu trí tuệ, nhãn hiệu cần đảm bảo tính phân biệt. Vì vậy, bạn nên:

• Tránh dùng từ ngữ chung chung như “Nông sản sạch”, “Mắm ngon”, “Đặc sản miền Trung”;
• Ưu tiên kết hợp giữa yếu tố sáng tạo và đặc trưng sản phẩm;
• Có thể kết hợp địa danh nhưng cần thận trọng (nếu muốn đăng ký tên riêng kèm địa danh thì phải chứng minh không gây nhầm lẫn nguồn gốc địa lý – theo Điều 73, khoản 2).

Xem thêm:  Bảo hộ thương hiệu cho hộ kinh doanh cá thể có được không?

Tra cứu và kiểm tra trước khi nộp đơn

Trước khi nộp hồ sơ đăng ký tại Cục Sở hữu trí tuệ, nên tra cứu trên hệ thống nhãn hiệu quốc gia (http://iplib.noip.gov.vn/) để tránh trùng hoặc tương tự gây nhầm lẫn với thương hiệu đã được bảo hộ trước đó.

Xác định nhóm sản phẩm đúng theo bảng phân loại quốc tế Nice

Các sản phẩm nông nghiệp, thực phẩm, thủ công cần được phân nhóm chính xác để đảm bảo phạm vi bảo hộ:

• Nhóm 29: Thực phẩm chế biến từ thịt, cá, trứng, sữa;
• Nhóm 30: Sản phẩm từ gạo, bột, bánh kẹo, trà;
• Nhóm 31: Nông sản tươi, cây giống, hạt giống;
• Nhóm 20, 21: Đồ nội thất, dụng cụ thủ công;
• Nhóm 35: Dịch vụ kinh doanh, phân phối sản phẩm.

Chuẩn bị hồ sơ đăng ký đúng quy định

Theo Thông tư 263/2016/TT-BTC và Luật SHTT:

• Tờ khai đăng ký nhãn hiệu (Mẫu 04-NH);
• Mẫu nhãn hiệu (03 bản);
• Danh mục hàng hóa/dịch vụ cần bảo hộ;
• Giấy tờ pháp lý: CCCD/CMT nếu cá nhân, hoặc giấy phép kinh doanh nếu là tổ chức;
• Chứng từ nộp phí và lệ phí.

Cá nhân, hộ kinh doanh hay hợp tác xã có thể đăng ký không?

Câu trả lời là CÓ. Theo Điều 87 Luật SHTT:

• Cá nhân, hộ kinh doanh, tổ chức trong và ngoài nước đều có quyền đăng ký nhãn hiệu nếu đáp ứng đủ điều kiện pháp lý;
• Tuy nhiên, cần lưu ý phân định rõ ràng quyền sở hữu và quyền sử dụng, đặc biệt trong hợp tác xã hoặc nhóm hộ kinh doanh để tránh tranh chấp nội bộ về sau.

Đăng ký nhãn hiệu tập thể hoặc chỉ dẫn địa lý

Trong trường hợp sản phẩm mang yếu tố vùng miền, truyền thống (như nước mắm Phú Quốc, gốm Bát Tràng...), chủ thể nên cân nhắc đăng ký:

• Nhãn hiệu tập thể: do một tổ chức (HTX, hiệp hội ngành nghề) đứng tên đăng ký, cấp quyền sử dụng cho các thành viên;
• Chỉ dẫn địa lý: bảo hộ tên gọi xuất xứ gắn với địa lý cụ thể – quy trình này thường có sự hỗ trợ của Nhà nước hoặc địa phương.

Một số sai lầm thường gặp cần tránh

• Đăng ký trễ: Dẫn đến việc thương hiệu bị người khác nộp đơn trước;
• Chọn tên vi phạm pháp luật: Như chứa hình ảnh quốc kỳ, quốc huy, tên danh nhân… (Điều 73, Luật SHTT);
• Nhầm giữa thương hiệu và kiểu dáng: Ví dụ: sản phẩm gốm có họa tiết đặc biệt cần đăng ký kiểu dáng công nghiệp, còn tên gọi đăng ký nhãn hiệu;
• Không gia hạn đúng hạn: Thương hiệu có hiệu lực 10 năm và có thể gia hạn nhiều lần, nếu không gia hạn sẽ mất quyền bảo hộ.

Xem thêm:  Trường hợp thương hiệu bị từ chối đăng ký – nguyên nhân và cách khắc phục

Kết luận

Việc đăng ký thương hiệu cho sản phẩm nông nghiệp, thủ công không chỉ giúp bảo vệ tài sản trí tuệ mà còn mở rộng cơ hội thương mại, khẳng định uy tín trên thị trường. Đối với các cá nhân, hộ sản xuất hoặc hợp tác xã, việc chủ động nắm bắt quy trình pháp lý và những lưu ý quan trọng là yếu tố quyết định để thương hiệu của bạn không chỉ được pháp luật bảo vệ mà còn vươn xa hơn trong thời đại số hóa và hội nhập.

Nếu bạn còn băn khoăn về thủ tục hay quy trình, nên tìm đến các đơn vị tư vấn pháp lý uy tín hoặc liên hệ trực tiếp Cục Sở hữu trí tuệ để được hỗ trợ chi tiết.