Họ tên: NGUYỄN THÀNH TỰU
Chức danh: Thạc sĩ - Luật sư - Trọng Tài Thương Mại - CEO
Điện thoại: +84 09.19.19.59.39
Email: tuulawyer@nvcs.vn
Lĩnh vực tư vấn: Đầu Tư Nước ngoài- Sở hữu Trí tuệ -M&A- Tranh chấp tại tòa.
Ngôn ngữ: Tiếng Việt - tiếng Anh
Trong các mùa Shark Tank, khoản vay chuyển đổi là một thuật ngữ thường được sử dụng. Song, khoản vay chuyển đổi sẽ có ảnh hưởng thế nào đối với Doanh nghiệp, với Các thành viên hiện hữu của Công ty và Chủ nợ?
Trước hết cần nhận định các doanh nghiệp có khoản vay được chuyển đổi thành vốn góp thông thường là các doanh nghiệp có tiềm năng và đang phát triển. Bởi, khoản vay chuyển đổi tương tự như một khoản đầu tư của Chủ nợ nhưng ít rủi ro hơn so với đầu tư trực tiếp thông qua mua cổ phần. Đặc biệt là sau mùa dịch Covid vừa qua, việc đầu tư này trở thành hình thức đầu tư được nhiều nhà đầu tư ưa chuộng vì ít mạo hiểm.
Đối với Doanh nghiệp nhận khoản vay
Về mặt thuận lợi
a/ Thuận lợi cho Công ty khi chuyển đổi Khoản vay thành vốn góp
Thứ nhất, việc vay tiền từ thành viên hiện tại, công ty mẹ hoặc vay từ nguồn tiền nước ngoài là một trong những cách huy động vốn nhanh, hiệu quả và có nhiều thuận lợi. Bởi, Doanh nghiệp có thể thoả thuận về các điều kiện có lợi cho cho mình như thời gian đáo hạn, lãi suất,…Mặt khác, khi khoản vay ngay từ đầu được xác định là một khoản vay chuyển đổi để đầu tư thì Doanh nghiệp không phải trả lãi ngay lập tức, cùng với đó nguồn tiền được giải quyết rất nhanh với một mức chi phí pháp lý thấp.
Thứ hai, khoản vay chuyển đổi giúp Doanh nghiệp giảm được gánh nặng về tài chính, từ đó cũng giúp Doanh nghiệp vượt qua nhiều khó khăn để có thể tiếp tục hoạt động phát triển. Xét về mặt thuận lợi, việc chuyển khoản vay thành vốn góp là phương thức thanh toán nợ có lợi cho doanh nghiệp, vừa giải quyết được khó khăn về tài chính lại có thêm nhà đầu tư hỗ trợ và không phải gánh thêm chi phí nợ.
Thứ ba, khoản vay được chuyển đổi thành vốn góp tạo ra nhiều cơ hội phát triển cho doanh nghiệp. Bởi, khi khoản vay được chuyển đổi thành vốn góp đồng nghĩa doanh nghiệp đang phát triển, có nhiều tiềm năng, các nhà đầu tư khi nhận thấy được điều này từ các nhà đầu tư trước sẽ có những nhận định tích cực cho doanh nghiệp. Từ đó, cũng tạo ra cho doanh nghiệp nhiều cơ hội mới. Mặt khác, đối với việc có thêm thành viên từ chuyển đổi khoản vay thành vốn góp không chỉ mang lại cho công ty lợi ích về kinh tế, mà còn là sự hỗ trợ về nhiều mặt như: mối quan hệ, nguồn lực, kinh nghiệm,…
Về mặt bất lợi
b/ Rủi ro cho Doanh nghiệp khi chuyển đổi khoản vay thành vốn góp?
Thứ nhất, có thể không nhận được sự đồng thuận từ các thành viên hiện tại. Việc chuyển đổi khoản vay thành vốn góp và tiếp nhận thành viên mới cần có sự chấp thuận của Hội đồng thành viên hoặc Hội đồng quản trị. Song, bởi việc này có thể làm thay đổi cơ cấu vốn, từ đó giảm đi quyền kiểm soát của các thành viên hiện tại đối với doanh nghiệp. Do đó, không phải trong trường hợp nào, việc chuyển đổi cũng được chấp thuận. Đặc biệt, việc chấp nhận khoản vay chuyển đổi sẽ càng khó khăn khi các thành viên nhìn nhận mục đích của khoản vay là để thâu tóm phần vốn góp của doanh nghiệp.
Thứ hai, để chuyển đổi khoản vay thành vốn góp, doanh nghiệp cần đáp ứng rất nhiều điều kiện về mặt thủ tục pháp lý. Đặc biệt là đối với các khoản vay từ nước ngoài. Ví dụ như, các bên phải đáp ứng được điều kiện Khoản vay được chuyển vào tài khoản trực tiếp của doanh nghiệp, Hợp đồng vay giữa các bên là hợp pháp, tỷ lệ vốn sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài không được vượt quá mức quy định sở hữu vốn trong doanh nghiệp, các khoản vay trung hạn và dài hạn phải đăng ký với ngân hàng nhà nước,…Bởi việc cấn trừ nợ bằng vốn góp của doanh nghiệp thực tế sẽ không có dòng tiền mua cổ phần (tiền đã được sử dụng trước đó), nên Cơ Quan Đăng Ký Kinh Doanh và cơ quan thuế có thẩm quyền có thể yêu cầu thành viên, cổ đông là chủ sở hữu mới (bên cho vay) và Công Ty Việt Nam giải trình rõ về dòng tiền mua phần vốn góp, cổ phần, trong đó quan trọng nhất là Hợp đồng vay và Hợp đồng chuyển đổi khoản vay thành cổ phần.
Thứ ba, khoản vay chuyển đổi có thể là một con dao hai lưỡi giết chết doanh nghiệp. Bởi, tại thời điểm đáo hạn, nếu “Chủ nợ” nhìn nhận doanh nghiệp không có đủ tiềm năng để phát triển. Từ đó, không chấp nhận chuyển đổi khoản vay thành vốn góp, họ có thể yêu cầu thu hồi vốn, tạo nên gánh nặng tài chính của doanh nghiệp tăng thêm, các tài sản của công ty có thể phải dùng để cấn trừ nợ.
Đối với Chủ nợ
Về mặt thuận lợi
Thứ nhất, việc thoả thuận về một khoản vay có thể chuyển đổi là một trong những hình thức đầu tư của Chủ nợ. Nhà đầu tư thông thường có thể lựa chọn đầu tư bằng vốn góp trong doanh nghiệp hoặc một khoản vay mà họ có thể quyết định chuyển đổi sang vốn góp. Song việc thoả thuận bằng một khoản vay có khả năng chuyển đổi sẽ an toàn và cho nhà đầu tư nhiều thời gian để xem xét hơn. Đặc biệt khi nhà đầu tư vẫn chưa nắm rõ được bối cảnh thực tế của doanh nghiệp. Theo đó, họ có thể cho doanh nghiệp vay một khoản tiền và đặt ra các ràng buộc cụ thể như chỉ tiêu KPI để buộc doanh nghiệp phải đáp ứng, theo đó quyết định có chuyển đổi khoản vay sang phần vốn góp của doanh nghiệp hay không.
Thứ hai, việc đầu tư bằng một khoản vay sẽ cho nhà đầu tư nhiều nguồn thu hơn (gốc và lãi) và khi chuyển đổi thành cổ phần, cả gốc và lãi có thể đều được chuyển đổi.
Thứ ba, trường hợp nhà đầu tư nhận thấy doanh nghiệp không hoạt động tốt vẫn có thể thu hồi lại khoản tiền cùng phần lãi vào thời điểm đáo hạn. Ngược lại, nếu doanh nghiệp có sự phát triển, khoản vay với các thoả thuận ban đầu sẽ trở thành tiền đề để các nhà đầu tư bắt đầu thâu tóm cổ phần của doanh nghiệp phát triển.
Thứ tư, bằng một sự tính toán và chuẩn bị kỹ lưỡng, đây có thể là một trong những hình thức thuận lợi để các nhà đầu tư nước ngoài có thể sở hữu được mức vốn góp trong các công ty Việt Nam như mong muốn.
XEM THÊM: THAY ĐỔI NỘI DUNG ĐĂNG KÝ KINH DOANH - CÔNG TY TNHH MTV
Về mặt bất lợi
d/ Rủi ro khi đầu tư bằng vay chuyển đổi?
Thứ nhất, trường hợp nhà đầu tư nhìn thấy được tiềm năng của doanh nghiệp, mong muốn mua vốn góp của doanh nghiệp có thể thoả thuận cho doanh nghiệp nhiều thuận lợi như về mức cho vay và lãi suất. Song, nếu trường hợp doanh nghiệp sau đó hoạt động không phát triển, phần lợi nhuận mà đáng lẽ khoản đầu tư đó có thể tạo ra khi đầu tư vào các khía cạnh khác sẽ bị mất đi và khoản sinh lợi gần như không có, phần thu lại sau một khoảng thời gian dài đầu tư có thể lên đến cả năm chỉ là phần vốn cho vay ban đầu. Và hầu như, khi doanh nghiệp khó khăn trong hoạt động và không đạt những hiệu quả như mong muốn của nhà đầu tư, các nhà đầu tư đều gia hạn cho doanh nghiệp thêm một khoản thời gian nữa, vì thế, thời gian cho vay thường kéo dài hơn so với dự tính.
Thứ hai, nếu doanh nghiệp cho vay phá sản, chủ nợ sẽ không nhận lại được cả vốn vay và lãi suất.
Đối với các thành viên hiện hữu trong doanh nghiệp
Về mặt thuận lợi
Thứ nhất, có thêm nguồn tiền để các thành viên có thể tiếp tục các hoạt động kinh doanh. Khi Doanh nghiệp đang đứng trước giai đoạn khó khăn và các thành viên không thể nào rót thêm vốn vào cho doanh nghiệp thì việc đi vay là một trong những hình thức hỗ trợ cho các thành viên để có thể tiếp tục duy trì hoạt động. Bởi, các thành viên đã góp hết các tài sản cho doanh nghiệp trước đó, việc bỏ dở để doanh nghiệp đi đến bờ vực phá sản là không thể. Do đó, họ cần một khoản vay để tiếp tục hoạt động. Song, thay vì mượn từ ngân hàng thì việc vay mượn từ công ty mẹ/thành viên hiện tại/một tổ chức cá nhân khác sẽ có lợi hơn khi họ có thể “thoả thuận”. Nếu việc thoả thuận tốt đẹp, các thành viên hiện tại vẫn có thể kiểm soát được quyền lợi của mình và ngay lập tức có khoản vốn rót vào cho doanh nghiệp để vượt qua khó khăn trước mắt.
Thứ hai, có thêm sự hỗ trợ, hợp tác. Nếu xem chủ nợ là một nhà đầu tư tiềm năng và có nhiều nguồn lực để hỗ trợ cho doanh nghiệp phát triển (kinh nghiệm, nguồn lực, nhân lực, thị trường,...) thì việc chấp nhận thêm một thành viên sẽ giảm bớt gánh nặng cho các thành viên hiện hữu. Đặc biệt là đối với các doanh nghiệp vừa khởi nghiệp, các thành viên vẫn còn rất non trẻ và thiếu sót về nhiều mặt, việc hợp tác sẽ giúp họ được hỗ trợ, có nhiều tiềm năng phát triển cho doanh nghiệp của mình.
e/ Hợp tác giữa chủ nợ và các thành viên Công ty
Về mặt bất lợi
Thứ nhất, việc chuyển đổi khoản vay thành vốn góp đồng nghĩa các thành viên hiện hữu phải chia sẻ quyền lực, quyền kiểm soát doanh nghiệp vào tay người khác. Và tuỳ theo mức chuyển đổi, các thành viên công ty sẽ phải hết sức cân nhắc để đảm bảo được quyền kiểm soát công ty của mình.
Thứ hai, các thành viên giữ các vị trí nhân sự chủ chốt của doanh nghiệp có thể sẽ phải cam kết để tiếp tục làm việc trong Doanh nghiệp một khoản thời gian nhất định và không được phép rời khỏi. Đồng thời, việc chuyển nhượng vốn cũng có thể bị hạn chế trong một khoản thời gian nhất định.
Thứ ba, để khoản vay được chuyển thành vốn góp thì các thành viên công ty sẽ phải gánh rất nhiều áp lực để đạt được các chỉ tiêu do nhà đầu tư đặt ra. Khi khoản vay chuyển đổi chưa trở thành vốn góp thì đó vẫn là một khoản nợ mà công ty bất cứ lúc nào cũng có thể gánh, đó là một áp lực vô hình cho các thành viên hiện hữu.
https://www.linkedin.com/company/nvcs-firm/
